Circulariteit

De transitie naar een nieuwe, veerkrachtige circulaire economie is hoognodig. 1970 was het laatste jaar waarin de mens evenveel grondstoffen gebruikte als de planeet in één jaar kon aanvullen. “Earth Overshoot Day” viel toen op 31 december. Sindsdien is deze dag steeds vroeger in het jaar gevallen: in 2019 verschoof Earth Overshoot Day al naar 29 juli en hadden we in december eigenlijk 1,75 aardes nodig om aan onze grondstoffenhonger te voldoen.

earth_overshootday.jpg

Op weg naar een nieuwe economisch systeem 
De overschrijding van de draagkracht van onze planeet is onder meer het gevolg van de groei van de wereldbevolking de afgelopen 200 jaar en de bijkomende exponentiële groei van onze economie. Gecombineerd met de manier waarop we omgaan met de daarbij benodigde hoeveelheid grondstoffen, voedsel en energie. Al is de aarde een gesloten systeem, sommige kringlopen duren zo lang dat de beschikbare voorraad afneemt. Zo winnen we energie en grondstoffen uit eindige en fossiele bronnen en verbruiken deze in plaats van ze te hergebruiken of te recyclen. Het is een grote opgave voor ons allen om ervoor te zorgen dat we snel op weg gaan naar een economisch systeem dat binnen de grenzen van de draagkracht van de planeet blijft en bijdraagt aan haar leefbaarheid.

De draagkracht van de aarde centraal
Dit vereist een nieuwe manier van denken waarbij grondstoffen niet langer verloren gaan en we een economie ontwerpen die bijdraagt aan de veerkracht en draagkracht van onze planeet. Wereldwijd groeit gelukkig het besef dat we naar een nieuw economisch model toe moeten, die functioneert binnen de draagkracht van de aarde op de lange termijn. De circulaire economie biedt daarvoor een nieuw kader waarin economische activiteiten plaatsvinden binnen de planetaire grenzen. In de circulaire economie wordt gebruik gemaakt van hernieuwbare energie en worden producten en grondstoffen continu hoogwaardig in de kringloop gehouden met het minimaliseren van milieudruk tot gevolg waardoor een gezonde leefomgeving is gewaarborgd.

circulair_model.jpg

Kansen voor nieuwe actviteiten, innovatie en banen
In een circulaire economie vinden alle activiteiten plaats binnen de grenzen van de aarde, terwijl er tegelijkertijd zorg voor wordt gedragen dat er aan een bepaalde minimum van sociale voorwaarden wordt voldaan.  Het reduceren van het gebruik van nieuwe en eindige grondstoffen is hierbij geen doel op zich. Het gaat erom wat voor milieudruk dit gebruik veroorzaakt in termen van CO2-uitstoot, toxiciteit, gebruik van land en water, en de risico’s voor leveringszekerheid. Het is bovendien zo dat het verlies van grondstoffen enorme economische nadelen heeft en het terugwinnen van grondstoffen kan bijdragen aan nieuwe economische activiteit, innovatie en banen. Nederland heeft daarom 3 doelstellingen geformuleerd om de Nederlandse economie zo snel mogelijk circulair te maken:

  1. Bestaande productieprocessen maken efficiënter gebruik van grondstoffen, zodat er minder grondstoffen nodig zijn.
  2. Wanneer nieuwe grondstoffen nodig zijn, wordt zoveel mogelijk gebruik gemaakt van duurzaam geproduceerde, hernieuwbare (onuitputtelijke) en algemeen beschikbare grondstoffen. Zoals biomassa, dat is grondstof uit planten, bomen en voedselresten. Dit maakt Nederland minder afhankelijk van fossiele bronnen en het is beter voor het milieu.
  3. We ontwikkelen en ontwerpen nieuwe productiemethodes en nieuwe producten circulair.  

Dat moet er in 2030 mede voor zorgen dat we 50% minder primaire grondstoffen gaan gebruik (mineralen, metalen en fossiel), als tussenstap naar een economie die zelfs 100% circulair is in 2050. Alles draait dan om het behoud van de complexiteit en economische waarde van materialen zodat deze kunnen worden hergebruikt.

Waardebehoud in kringlopen
Een circulaire economie gaat echter ook over de uiteindelijke effecten die dit heeft voor een land en samenleving. Onze stichting werkt daarom vanuit de visie dat we willen werken naar een samenleving waarin mensen samenleven en werken met respect voor elkaar en hun leefomgeving en waarin waarde wordt gecreëerd door het organiseren van waardebehoud in kringlopen. We laten ons daarbij inspireren door:

- de Duurzame Ontwikkelingsdoelen van de Verenigde Naties;
- de Donuteconomie volgens Kate Raworth;
- de uitgangspunten uit Cradle to Cradle volgens Braungart & McDonough, en:
- de 7 kenmerken van de circulaire economie volgens Metabolic. 

Onze deelnemende bedrijven gebruiken deze als gids waarlangs ze samen koersen zetten naar een circulaire toekomst.